Temat ewentualnej rozdzielności majątkowej może pojawić się zarówno przed, jak i po ślubie. Dobrze jest zatem wiedzieć zawczasu, na czym polega takie rozwiązanie i kiedy jest wprowadzane.
Przed zawarciem małżeństwa należy określić, jak mają wyglądać relacje finansowe między małżonkami. Brak decyzji spowoduje, że po ślubie automatycznie zacznie obowiązywać wspólność majątkowa. Obejmie ona przede wszystkim majątek, który małżonkowie lub jeden z nich nabędą w trakcie trwania małżeństwa. Chodzi tu między innymi o wynagrodzenie za pracę, dochody z majątku wspólnego i osobistego każdego z małżonków czy też o środki zgromadzone na ich rachunkach funduszy emerytalnych.
Małżonkowie mogą jednak zdecydować się na ustanowienie rozdzielności majątkowej, co sprawi, że każdy z nich będzie dysponował wyłącznie majątkiem osobistym. Kiedy i dlaczego korzysta się z takiego rozwiązania?
Jeśli w małżeństwie obowiązuje rozdzielność majątkowa, to każdy z małżonków ma własny majątek, którym może w pełni swobodnie zarządzać, a przy tym sam odpowiada za swoje długi. Takie rozwiązanie zapewnia mu niezależność finansową i brak konieczności dzielenia się wypracowanymi dochodami. Dzięki rozdzielności majątkowej można samodzielnie przystępować do umów kredytowych oraz czerpać zyski z indywidualnych inwestycji.
Wszystko to sprawia, że rozdzielność majątkowa jest dość popularna wśród małżeństw, w których jedna ze stron uzyskuje ponadprzeciętnie wysokie zarobki, albo wprost przeciwnie – ma poważne problemy finansowe, od których chce odciąć małżonka. Nie są to jednak jedyne sytuacje, w których stosowana jest rozdzielność majątkowa.
Jeśli małżonkowie chcą ustanowić rozdzielność majątkową, muszą zawrzeć odpowiednią umowę zwaną intercyzą. Istnieją jednak okoliczności, w których takie rozwiązanie nie ma charakteru dobrowolnego.
Rozdzielność majątkowa będzie również ustanowiona z mocy prawa, gdy jeden z małżonków ogłosi upadłość lub zostanie ubezwłasnowolniony, jak również w momencie orzeczenia separacji małżonków. Może być także wprowadzona przymusowo orzeczeniem sądu, o ile istnieją ku temu odpowiednie przesłanki. Jeśli o nie chodzi, sąd może orzec rozdzielność majątkową, gdy jeden z małżonków:
Choć są również inne powody, dla których sądy orzekają rozdzielność majątkową, to jednak wyżej wymienione występują zdecydowanie najczęściej. Warto wiedzieć, że sąd może również ustanowić rozdzielność na przykład na wniosek wierzyciela któregoś z małżonków. Wierzyciel może zdecydować się na taki krok, gdy jest to dla niego jedyna szansa na odzyskanie długu. W takim wypadku musi jednak dowieść przed sądem, że bez podziału majątku wspólnego małżonków nie będzie w stanie odzyskać zaległej zapłaty.
Rozdzielność majątkowa, niezależnie od powodów jej ustanowienia, co do zasady wywołuje takie same skutki. Jeśli jednak chodzi o sposób jej wprowadzenia, to różni się on w zależności od tego, czy rozdzielność wprowadzana jest przez sąd, czy w ramach intercyzy. Ta ostatnia wymaga zgody obu małżonków i sporządzenia odpowiedniego dokumentu u notariusza. Sąd natomiast może ustanowić intercyzę bez zgody małżonków.
Warto podkreślić, że z ważnych powodów sąd może wprowadzić rozdzielność z mocą wsteczną, czyli z datą poprzedzającą dzień wniesienia powództwa. Takie rozwiązanie spotyka się na przykład wówczas, gdy skłóceni małżonkowie żyją w rozłączeniu i nie podejmują wspólnych decyzji finansowych. Jeśli z czasem okazałoby się, że jeden z małżonków zaciągnął długi, które zagrażają bezpieczeństwu ekonomicznemu małżeństwa, drugiego z nich ochroni właśnie rozdzielność z datą wsteczną.
