Własny dom to marzenie wielu osób. I coraz więcej ludzi decyduje się nie tylko na zakup domu, ale też zbudowanie go od zera według własnego pomysłu i projektu. Ograniczenie stanowi jednak prawo.
W maju 2021 roku polski rząd zapowiedział kolejne zmiany w prawie budowlanym. Mają one rozszerzyć możliwości budowy domu na zgłoszenie do budynków o powierzchni do 70 m². Co więcej, projekt będzie można realizować bez dziennika budowy i kierownika. Na razie jednak ustawa nie weszła w życie. Jak więc sytuacja wygląda aktualnie i kiedy można budować dom bez pozwolenia?
Obecna Ustawa o prawie budowlanym z niewielkimi zmianami funkcjonuje w Polsce od 1995 roku. To ona reguluje takie kwestie, jak wymogi i formalności, które musi spełniać inwestor i określa, kiedy niezbędne jest pozwolenie na budowę, a kiedy wystarczy zgłoszenie. W zależności od zakresu i charakteru projektu organem decyzyjnym może być:
W przypadku projektu domu decyzję podejmuje starosta lub prezydent w miastach na prawach powiatu.
Procedury ubiegania się o pozwolenie są skomplikowane i czasochłonne, dlatego w 28 czerwca 2015 roku rząd wprowadził upraszczającą je nowelizację. Zmiana pozwala na budowę domu na zgłoszeniu, jeśli starosta lub wojewoda nie wyrazili sprzeciwu w ciągu 30 dni od złożenia wniosku. Nadal trzeba dopełnić określonych formalności, a budynek, który zgłaszamy do budowy, musi spełniać pewne warunki.
Nowelizacja daje pełną listę obiektów, które możemy realizować bez pozwolenia, a w przypadku domów są to budynki jednorodzinne, wolnostojące i w całości mieszczące się na działce (lub działkach), na której zostały zaprojektowane. Oprócz tego lista ta obejmuje m.in.:
W 2020 roku wprowadzone zostały kolejne uproszczenia, które nie dotyczą jednak budowy domów jednorodzinnych.
Bez względu na to, czy staramy się o pozwolenie na budowę, czy tylko składamy zgłoszenie, koszty będą takie same. Wiążę się to z faktem, że w obu wypadkach musimy przygotować komplet praktycznie takich samych dokumentów. Do złożenia wniosku potrzebne są:
W przypadku budowy na podstawie zgłoszenia nowelizacja znosi obowiązek złożenia do wniosku oświadczeń o przyłączach obiektu do sieci m.in. kanalizacyjnych, gazowych, telekomunikacyjnych czy cieplnych, oraz połączenia działki projektowej z drogą publiczną.
Większość inwestorów nadal decyduje się na budowę domu z pozwoleniem. Dlaczego? Jeszcze do niedawna w przypadku budowy na podstawie zgłoszenia projekt trzeba było realizować zgodnie z dokumentacją złożoną w urzędzie, nie można było wprowadzać żadnych zmian na etapie budowy. W sytuacji, gdy jednak takie zmiany z różnych przyczyn okazały się niezbędne, wymagane było złożenie wniosku o pozwolenie na budowę, a aktualne prace musiały zostać wstrzymane.
Wymogi te złagodziła dopiero nowelizacja wprowadzona 19 września 2020 roku. Obecnie po wprowadzeniu zmian można ponownie dokonać zgłoszenia. Jest to jednak nowość, o której wiele osób nadal może nie wiedzieć.
Zdjęcie główne: Avel Chuklanov/unsplash.com
