Wyrządzenie komuś szkody może skutkować poważnymi konsekwencjami finansowymi. W tej sytuacji trzeba liczyć się na przykład z koniecznością płacenia renty cywilnej. Co warto wiedzieć o takiej formie odszkodowania?
Renta to rodzaj umowy regulowanej przez Kodeks cywilny, w ramach której jedna ze stron zobowiązuje się przez określony czas płacić drugiej ze stron umówioną kwotę pieniędzy lub świadczyć na jej rzecz ustaloną ilość rzeczy oznaczonych co do gatunku. W praktyce renta pełni funkcję alimentacyjną i ma za zadanie naprawić szkody wyrządzone poszkodowanemu. Jeśli na skutek danego zdarzenia ten ostatni stał się inwalidą, to w ramach renty będzie otrzymywał od zobowiązanego środki na pokrycie zwiększonych potrzeb życiowych.
Zgodnie z art. 444 Kodeksu cywilnego, osobie poszkodowanej, która doznała uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia, przysługuje prawo do żądania naprawienia szkody. Jeśli z niego skorzysta i sąd przyzna jej rację, zobowiązany do naprawienia szkody powinien pokryć koszty jej leczenia, a także ewentualnego przygotowania do podjęcia nowego zawodu – jeżeli poszkodowany stał się inwalidą i utracił zdolność do wykonywania dotychczasowego zawodu.
Poszkodowany może również żądać od zobowiązanego wypłacania renty. Ma do tego prawo, jeśli przez niego całkowicie lub częściowo utracił zdolność do pracy zarobkowej. Jeżeli w chwili wydania wyroku nie można dokładnie określić rozmiarów szkody, sąd może mu przyznać rentę tymczasową.
Renta cywilna jest przyznawana poszkodowanym, którzy utracili zdrowie wskutek określonego działania lub zaniechania innych osób. Szkoda może nastąpić wskutek potrącenia przez samochód, pobicia, przypadkowego popchnięcia, czy też podczas amatorskiego uprawiania sportu. Jeśli tylko poszkodowany doznał trwałego uszczerbku na zdrowiu, ma prawo domagać się zadośćuczynienia.
Wysokość renty cywilnej powinna pokryć wydatki, jakie uprawniony poniesie w przyszłości wskutek poniesienia szkody, a także jego zwiększone potrzeby oraz korzyści majątkowe, jakich nie uzyska ze względu na utratę zdrowia. Należy jednak podkreślić, że jest ona ustalana przy uwzględnieniu możliwości zarobkowych poszkodowanego, które miałby w sytuacji, gdyby nie odniósł szkody. Określając wielkość świadczenia, sąd bierze pod uwagę również wiek i wcześniejszy stan zdrowia poszkodowanego. Jeśli ze względu na podeszły wiek wkrótce utraciłby zdolność do pracy, znajdzie to odzwierciedlenie w wysokości renty.
Co do zasady poszkodowanemu przyznawana jest odpowiednia renta, która ma postać regularnie wypłacanego świadczenia okresowego. Na jego żądanie, w przypadku istnienia ważnych przesłanek, zamiast całej lub części renty sąd może przyznać mu jednorazowe odszkodowanie. To dopuszczalne przede wszystkim w sytuacji, gdy poszkodowany stał się inwalidą, a dzięki większej jednorazowej kwocie mógłby szybciej przygotować się do wykonywania nowego zawodu.
W rzeczywistości ważnym powodem, który stanowiłby podstawę do przyznania świadczenia jednorazowego, może być tak naprawdę każda istotna potrzeba zaspokojenia wydatków. Inaczej mówiąc, jeśli tylko taka forma odszkodowania jest dla poszkodowanego korzystniejsza niż otrzymywanie renty, sąd może uwzględnić jego żądanie. Oczywiście nic nie stoi też na przeszkodzie, aby zamiana należnej renty na jednorazowe świadczenie nastąpiła w drodze porozumienia, czyli zawarcia ze zobowiązanym umowy ugody.
