Ostatnia wola zmarłego zapisana jest w testamencie. Niełatwo jest podważyć postanowienia zawarte w tym dokumencie. W jakiej sytuacji jest to możliwe?
Podważony może zostać praktycznie każdy testament. Wykazanie, iż ostatnia wola spadkodawcy ma wady, jest zależne tylko od rodzaju testamentu. Najtrudniejszy do podważenia jest testament sporządzony notarialnie. Notariusz ma obowiązek zadbać o to, aby osoba sporządzająca testament działała bez przymusu, z rozmysłem i pełną świadomością.
Testament może zostać uznany za nieważny w sytuacji, gdy został sporządzony przez spadkodawcę:
Warto wiedzieć, że wymienione wyżej sytuacje nie są jedynymi przesłankami do unieważnienia ostatniej woli. Testament może być również unieważniony z powodu wady formy, czyli gdy na przykład nie zostanie w całości napisany własnoręcznie przez spadkodawcę.
Testament staje się nieważny, gdy jego autentyczność zostaje podważona. Wówczas należy udowodnić, że dokument nie został napisany przez spadkodawcę – najczęściej jest to fałszowanie pisma zmarłego w całym testamencie. Dużo rzadziej fałszowane są inne elementy, od których zależy jego ważność, na przykład data czy podpis.
Ważność testamentu można podważyć wyłącznie podczas postępowania sądowego, czyli: w toku postępowania o stwierdzenie nabycia spadku lub po jego zakończeniu.
W toku postępowania spadkowego sąd bada z urzędu ważność przedstawionego testamentu. Każda zainteresowana spadkiem osoba może wnieść zarzut nieważności testamentu, przedstawiając dowody na poparcie swojego stanowiska. W przypadku udowodnienia nieważności testamentu w toku postępowania spadkowego, nabycie spadku zostaje stwierdzone z pominięciem wadliwego testamentu, czyli na podstawie ustawy lub innego ważnego testamentu.
Orzeczenie sądu o nabyciu spadku nie wyklucza późniejszego podważenia tego testamentu. Osoba, która jest zainteresowana unieważnieniem dokumentu, powinna wnieść wniosek do sądu o zmianę stwierdzenia nabycia spadku na podstawie dowodów, na przykład innego testamentu.
Testament jest najczęściej podważany z powodu pominięcia w nim spadkobierców ustawowych (np. dzieci czy małżonka). Pominięci w ostatniej woli spadkobiercy muszą przedstawić wiarygodne dowody na poparcie swojej tezy o wadliwości testamentu. W praktyce istnieją trzy grupy dowodów, które są wykazywane w sprawach dotyczących nieważności testamentu, są to:
Warto wiedzieć, iż na zarzut nieważności testamentu można powołać się tylko przez 3 lata od momentu otrzymania informacji o przyczynie nieważności, oraz nie później niż 10 lat od momentu śmierci spadkodawcy. Termin 10-letni nie obowiązuje, gdy testament podważany jest jako nieautentyczny.
Zdarzają się sytuacje, w których niezadowoleni spadkobiercy fałszują, bądź niszczą niekorzystny dla nich testament. Za takie zachowanie grozi kara pozbawienia wolności do dwóch lat.
Podważanie testamentu jest popularną praktyką wśród spadkobierców. Dlatego tak ważne jest, aby spadkodawca zadbał o ważność testamentu.
