System podatkowy w Polsce jest bardzo złożony. Jakie podatki obowiązują w naszym kraju? Jakie są główne rodzaje?
W Polsce istnieją dwa główne rodzaje podatków. Podatki bezpośrednie to podatek dochodowy – PIT i CIT. Do drugiej grupy zalicza się podatki pośrednie, czyli m.in. VAT, akcyzę. Podatki bezpośrednie płacone są w urzędzie skarbowym, a podatki pośrednie zawierają się w cenie towarów i usług.
Podatek dochodowy opłacany jest przez przedsiębiorców oraz osoby fizyczne – tak stanowi ustawa z dnia 26 lipca 1991 roku, Konstytucja RP oraz inne ustawy. Zaliczka na PIT jest odprowadzana w każdym miesiącu przez pracującą osobę fizyczną.
Deklarację PIT muszą rozliczyć wszystkie osoby, które w poprzednim roku podatkowym miały opodatkowane dochody m.in. z tytułu umowy o pracę. Młodociani, czyli osoby do 18 roku życia, mają obowiązek rozliczyć się wraz z rodzicami z uzyskanych dochodów. Deklaracja PIT musi zostać złożona na odpowiednim formularzu, w którym zostaną wykazane przychody oraz ulgi i odliczenia. Dokument można złożyć indywidualnie, wspólnie z małżonkiem lub jako osoba samotnie wychowująca dziecko.
Wysokość podatku jest obliczana w procentach, w zależności od wysokości uzyskanego dochodu:
CIT jest podatkiem dochodowym od osób prawnych, czyli spółek komandytowych, akcyjnych oraz niektórych jawnych. Podatek CIT płacony jest również przez fundacje, stowarzyszenia oraz grupy kapitałowe. Rozliczenie tego podatku należy złożyć do końca marca następnego roku, którego dotyczy deklaracja. Złożenie tej deklaracji nie dotyczy podatników, którzy rozliczają się jako osoby fizyczne.
Podatek CIT wynosi 19%, a stawka podatku obliczana jest na podstawie zeznania podatkowego.
Akcyza została wprowadzona, aby ograniczyć spożycie alkoholu i wyrobów tytoniowych oraz używanie materiałów niebezpiecznych. Dlatego nakładana jest na alkohol, wyroby tytoniowe, paliwa oraz energię napędową.
Wysokość akcyzy może różnić się między produktami jednej kategorii np. wyższa akcyza na wódkę niż piwo.
Podatek ten dotyczy tylko osób fizycznych. Odprowadzany jest również od osób, które nabyły nieruchomość na zasadzie zasiedzenia. Wysokość podatku od spadków i darowizn wynosi od 5 do 20%. Jest ona zależna od stopnia pokrewieństwa darczyńcy i osoby obdarowanej oraz od wartości przedmiotu. Z opłaty tego podatku zwolnieni są:
Każdy posiadacz nieruchomości, czyli gruntu, budynku lub mieszkania, zobowiązany jest do uiszczenia podatku. Maksymalna wysokość podatku jest ustalana przez państwo. Wysokość podatku od nieruchomości na terenie miasta lub gminy ustalana jest jako uchwała.
Podatek od czynności prawnych (PCC) nakładany jest na wszystkie umowy kupna-sprzedaży nieruchomości, notarialnych umów pożyczek i spółek. Wysokość PCC waha się od 0,05% do 2%. Najniższy podatek płacą spółki, a najwyższy płacony jest od umów kupna-sprzedaży nieruchomości.
Podatek od gier, na których można się wzbogacić – teleturniejów oraz gier losowych. Jego wysokość waha się od 10 do 50% z wartości wygranej.
Podatek rolny od nieruchomości, które sklasyfikowane są jako grunty do działalności rolnej. Na tych gruntach nie może być prowadzona działalność inna niż rolnicza. Ten rodzaj podatku opłacają osoby fizyczne oraz spółki. Wysokość podatku jest zależna od liczby hektarów.
Opodatkowaniu podlegają lasy, w których prowadzona jest inna działalność niż leśna. Podatek ten jest opłacany przez właścicieli lasów. Do przeliczenia wysokości podatku przyjmuje się, że 1 ha lasu jest wart 0,220 m3 ceny drewna.
Podatek płacony przez firmy transportowe, które korzystają z samochodów ważących powyżej 3,5 tony, czyli ciągników, autobusów, przyczep i naczep. Jeśli samochody mają więcej niż jednego właściciela, to każdy z nich ma obowiązek uiszczenia podatku. Stawki podatku są zależne od masy pojazdu.
Podatek tonażowy dotyczy przedsiębiorców, którzy świadczą morskie usługi przewozowe, handlowe lub ratownictwa. Wysokość podatku wynosi 19%.
Do opłacenia podatku zobowiązany jest przedsiębiorca, który wydobywa kopaliny takie jak: gaz ziemny, ropę naftową. Podatek naliczany jest od razu po wydobyciu np. miedzi i srebra, jeśli nie zostaną w żaden sposób przerobione.
Podatek należy uiścić od produkcji oraz naprawy okrętów morskich. Wysokość podatku wynosi 1% wartości okrętu. Powinien go uiścić przedsiębiorca, który wyprodukował lub naprawił okręt.
Instytucje finansowe ulegają opodatkowaniu, jeśli suma wartości wszystkich aktywów przekracza 4 mln zł. Opodatkowaniu podlega również ZUS, oddziały ZUS oraz zakłady restrukturyzacji, jeśli wartość wszystkich aktywów przekraczają 2 mln zł.
Podatek od sprzedaży detalicznej muszą uiścić sprzedawcy detaliczni, których miesięczny obrót przekracza 17 mln zł. Jeśli miesięczny obrót nie przekracza 170 mln zł, to wysokość podatku wynosi 0,8%. Jeśli miesięczny obrót przekracza 170 mln zł, to wysokość podatku wynosi 1,4%.
