Płacenie alimentów jest przykrym obowiązkiem rodzica, który nie ma pełni praw do opieki nad swoim dzieckiem (najczęściej jest to w sytuacji rozwodu i zwykle dotyczy to ojców). Od czego zależy wysokość alimentów? Do kiedy należy płacić alimenty na dziecko?
Wg Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego alimenty należą się dziecku lub byłemu małżonkowi (w tym artykule wyjaśnię tylko kwestie alimentów na dziecko). Płacone są zawsze przez rodzica, któremu sąd nie powierzył opieki nad dzieckiem i są formą „współfinansowania” utrzymania tegoż dziecka.
Większość osób wychodzi z błędnego założenia, że alimenty należy płacić do ukończenia przez dziecko 18. roku życia. Kodeks Rodzinny i Opiekuńczy określa obowiązek alimentacyjny wobec dziecka, dopóki ono nie będzie się w stanie samodzielnie utrzymać. Jak „samodzielne utrzymanie się” jest rozumiane przez prawo?
Samodzielne utrzymanie się dziecka, to zdobycie zawodu lub kwalifikacji niezbędnych do wykonywania pracy zarobkowej albo uzyskania przez dziecko majątku, który przynosi dochody wystarczające na pokrycie kosztów własnego utrzymania się.
Alimenty może również otrzymać dziecko w kwiecie wieku, jeśli np. cierpi na chorobę, która uniemożliwia mu podjęcie pracy zarobkowej.
Z obowiązku alimentacyjnego wobec dziecka może zwolnić wyłącznie sąd m.in. w sytuacji, gdy dziecko:
Rodzic, który płaci alimenty, może założyć sprawę o ich zniesienie, jeśli istnieją do tego przesłanki.
Obowiązek utrzymania dziecka leży na obojgu rodzicach. Jeśli jeden z nich nie łoży na dziecko, to drugi rodzic ma prawo złożyć wniosek do sądu o zasądzenie alimentów. Wnioskujący rodzic musi określić oczekiwaną kwotę alimentów, na podstawie faktycznych wydatków na dziecko. Podczas rozprawy sąd może, ale nie musi przychylić się do wysokości alimentów złożonych we wniosku.
Najkorzystniej jest, gdy rodzice polubownie ustalają wysokość alimentów np. poprzez zawarcie umowy u notariusza. W takiej umowie powinna być zawarta kwota alimentów oraz termin ich płatności.
Wysokość alimentów jest zależna głównie od:
Warto wiedzieć, że podczas podziału kosztów utrzymania dziecka, większa ich część nakładana jest na rodzica, z którym dziecko nie mieszka. Sąd zalicza również do „kosztów alimentacyjnych” opiekę nad dzieckiem.
Usprawiedliwione potrzeby dziecka, to wszystkie udokumentowane wydatki ponoszone przez rodzica w celu zapewnienia godnych warunków do życia i nauki. Do kosztów utrzymania dziecka zalicza się m.in.:
Podczas uzasadniania wnioskowanej kwoty należy dołączyć do wniosku m.in. imienne rachunki. Do wniosku o alimenty należy dołączyć również:
Sąd w określaniu wysokości alimentów bierze również pod uwagę nie tylko aktualną wysokość zarobków, lecz również możliwości zarobkowe drugiego rodzica. Jeśli rodzic ma możliwości fizyczne i intelektualne do podjęcia lepiej płatnej pracy, to sąd weźmie to pod uwagę, zasądzając alimenty.
Sąd podczas ustalania wysokości alimentów bierze również pod uwagę zaangażowanie w wychowanie dziecka. Jeśli drugi rodzic nie interesuje się dzieckiem, o czym świadczą np. zeznania świadków, to wysokość alimentów wzrośnie.
Rodzic, który płaci alimenty, może starać się o ich obniżenie, jeśli przedstawi konkretne dowody np. że spłaca kredyt hipoteczny, którego rata wzrosła i jego sytuacja finansowa stała się trudna.
Po zasądzeniu alimentów sąd wyznacza termin, w jakim określona kwota ma wpłynąć na konto drugiego rodzica.
Alimenty natychmiastowe zostały wprowadzone w 2019 roku nowelizacją Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego. Mają one rozwiązać problem zabezpieczenia finansowego dziecka, gdy sprawa o alimenty przeciąga się (obecnie na sprawę o zasądzenie alimentów czeka się ponad 6 miesięcy). Dzięki nowelizacji osoba ubiegająca się o alimenty musi wypełnić tylko wniosek, który jest z urzędu rozpatrywany przez sąd. Alimenty natychmiastowe podlegają egzekucji, czyli rodzic ma obowiązek natychmiastowego płacenia alimentów, niezależnie od dalszego postępowania sądowego. Obowiązek natychmiastowych alimentów ustępuje, gdy dziecko skończy 25 lat.
