Czy można odrzucić długi spadkowe?

Spadek po zmarłym dla wielu osób jest synonimem bogactwa. Niestety nie zawsze tak jest. Bardzo często spadek to długi, które można jednak odrzucić.

W art. 992 § 1 Kodeksu cywilnego znajduje się informacja, iż wszystkie prawa oraz obowiązki majątkowe zmarłego, z chwilą jego śmierci, przechodzą na spadkobierców (może to być nawet kilka osób). Spadkobiercy powinni ustalić rzeczywisty majątek zmarłego. Dziedziczone są nie tylko rzeczy materialne, ale również długi. Jeśli spadkobiercy nie podejmą żadnych działań prawnych, to spadek po zmarłym zamiast korzyści może przynieść poważne problemy.

W jakiej sytuacji możesz odziedziczyć długi?

Przepisy Kodeksu cywilnego działu spadków określają 6-miesięczny termin na podjęcie decyzji przez spadkobiercę o nabyciu bądź odrzuceniu spadku. W terminie do 6 miesięcy od otrzymania informacji o powołaniu do spadku spadkobierca powinien złożyć oświadczenie, czy i na jakich zasadach, będzie przyjmował spadek po zmarłym.

Jakie są możliwości dziedziczenia spadku?

Spadkobierca może przyjąć spadek na różne sposoby, każdy z nich określa inne konsekwencje za długi spadkowe. Należy pamiętać, iż dopóki spadkobiercy nie złożą żadnych oświadczeń, nabycie spadku ma charakter tymczasowy. W praktyce oznacza to, że spadkobiercy ponoszą odpowiedzialność za długi spadkowe tylko do wysokości spadku. Nie można zbyć udziału ani całości spadku przed wydaniem postanowienia sądowego o stwierdzeniu nabycia spadku.

Spadkobierca może odziedziczyć spadek poprzez:

• Złożenie oświadczenia o prostym przyjęciu spadku. Jest to przyjęcie spadku bez jakichkolwiek ograniczeń za długi zmarłego. Tym samym, nawet jeśli zobowiązania zmarłego przekraczają wielkość majątku spadkobiercy, to musi je on spłacić w całości.

• Przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza. Oznacza, że spadkobierca odpowiada finansowo za długi zmarłego tylko do wysokości otrzymanego w spadku majątku. W praktyce takie przyjęcie spadku jest jednoznaczne z tym, że spadkobierca odpowiada swoim majątkiem tylko do wartości otrzymanego spadku.

• Złożenie oświadczenia o odrzuceniu spadku. Odrzucenie spadku przez spadkobiercę powoduje wyłączenie z dziedziczenia po zmarłym, co oznacza, że nie dziedziczy on ani majątku, ani długów. Spadek można odrzucić wyłącznie po śmierci spadkodawcy.

• Przyjęcie spadku „z mocy prawa”. Jest to „automatyczne” nabycie spadku z dobrodziejstwem inwentarza po 6 miesiącach od śmierci spadkodawcy.

Jaka jest odpowiedzialność kilku spadkobierców za długi zmarłego?

Jeśli po zmarłym dziedziczy kilka osób, to do momentu sądowego podziału spadku, za wszystkie długi spadkowe odpowiadają solidarnie. Wierzyciel może żądać spłaty całego długu od każdego ze spadkobierców. Spłacenie długu po zmarłym przez jednego spadkobiercę zwalnia pozostałych od spłaty tego zobowiązania. Spadkobierca, który spłacił zadłużenie zmarłego, ma jednak prawo żądać od pozostałych spadkobierców zwrotu pieniędzy odpowiadającego wielkości udziału w spadku.

Spadkobiercy powinni zawsze sprawdzić, czy dług u wierzyciela nie jest przedawniony. Jeśli tak jest, mogą się skutecznie uchylić od jego zapłaty.

Podatek od nabycia spadku

Gdy spadkobierca nabywa spadek, powstaje obowiązek podatkowy. Tym samym należy złożyć odpowiednią deklarację podatkową. Zwolnieni z płacenia podatku od spadku są spadkobiercy z pierwszej grupy podatkowej:

• małżonek,
• zstępni (dzieci, wnuki, prawnuki),
• wstępni (rodzice, dziadkowie, pradziadkowie),
• pasierb,
• rodzeństwo,
• ojczym,
• macocha.

Osoby te nie zapłacą podatku od spadku, jeśli złożą odpowiednią deklarację podatkową w terminie do 6 miesięcy od uprawomocnienia się postanowienia sądowego o nabyciu spadku, bądź poświadczenia dziedziczenia u notariusza. Brak zgłoszenia nabycia spadku w tym terminie podlega opodatkowaniu według tabeli opłat dla pierwszej grupy podatkowej.